Podstawa prawna
Zadania w zakresie pomocy społecznej, rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb postępowania w zakresie pomocy społecznej reguluje ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2023r. poz. 901 ze zm.)
Osoby uprawnione do świadczeń z pomocy społecznej
Prawo do świadczeń z pomocy społecznej, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, przysługuje:
mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. z 2021 r. poz. 1697 oraz z 2023 r. poz. 547), posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje:
Prawo do świadczeń z pomocy społecznej nie przysługuje osobie odbywającej kare pozbawienia wolności. Przepisu nie stosuje się do osób odbywających karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. Osobie tymczasowo aresztowanej zawiesza się prawo do świadczeń z pomocy społecznej i za okres tymczasowego aresztowania nie udziela się świadczeń.
Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:
Obowiązki osób i rodzin ubiegających się o pomoc społeczną.
Osoby lub rodziny, korzystające z pomocy społecznej, zobowiązane są do współpracy z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej. Nieuzasadniona odmowa podjęcia pracy przez osobę bezrobotną, marnotrawstwo przyznanych świadczeń, ich celowe niszczenie, bądź też marnotrawstwo własnych zasobów materialnych, a także ich nieracjonalne wykorzystywanie mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczeń z pomocy społecznej. Również nie wywiązywanie się z uzgodnień zawartych w kontrakcie może spowodować ograniczenie lub odmowę przyznania świadczenia.
Osoby i rodziny, korzystające ze świadczeń pomocy społecznej, są zobowiązane poinformować o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń.
Formy pomocy
Zasiłek stały (art. 37 ustawy o pomocy społecznej)
Zasiłek stały przysługuje:
Wysokość zasiłku stałego ustala się w wysokości:
Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 100 zł miesięcznie.
Zasiłek okresowy (art. 38 ustawy o pomocy społecznej)
Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego:
osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej
rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny
Wysokość zasiłku okresowego ustala się:
w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że miesięczna kwota zasiłku nie może być wyższa niż kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie
w przypadku rodziny - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny
Kwota zasiłku okresowego ustalona w zgodnie z obowiązującymi przepisami nie może być niższa niż 50% różnicy między kryterium dochodowym a faktycznym dochodem osoby lub rodziny.
Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł miesięcznie.
Zasiłki celowe
Zasiłek celowy i celowy specjalny (art. 39 i art. 41 ustawy o pomocy społecznej)
Może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej. Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Zasiłek celowy może być przyznany również osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej. W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany specjalny zasiłek celowy w wysokości nie przekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny.
Świadczenia niepieniężne:
USŁUGI OPIEKUŃCZE ŚWIADCZONE W MIEJSCU ZAMIESZKANIA
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.
Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania mogą być przyznane w formie usług sąsiedzkich.
Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
Ustawa o pomocy społecznej wskazuje, że osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.
Co obejmują usługi opiekuńcze ?
Odpłatność za usługi opiekuńcze
Wysokość odpłatności reguluje Uchwała Rady Miasta Zgorzelec Nr 592/2023 z dnia 28.12.2023r. w sprawie określenia szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze, usługi opiekuńcze w formie usług sąsiedzkich i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat, jak również trybu ich pobierania
Od 26 stycznia 2024 r. pełny koszt jednej godziny usług wynosi 45,00 zł.
SPECJALISTYCZNE USŁUGI OPIEKUŃCZE DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI
Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.
Rodzaje świadczonych specjalistycznych usług:
Odpłatność
Wysokość odpłatności reguluje Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. Nr 189, poz.1598 z późn. zm.).
W roku 2024 pełny koszt jednej godziny usług wynosi: u osób dorosłych 90,00 zł, u dzieci 110,00 zł .
Usługi sąsiedzkie
Usługi sąsiedzkie to świadczenia pomocy społecznej o charakterze opiekuńczym, które organizowane są w miejscu zamieszkania i świadczone przez osoby blisko mieszkające (wskazane przez osoby wymagające wsparcia w tej formie). Osoby sprawujące usługi opiekuńcze w formie usług sąsiedzkich wynagradzane są w formie pieniężnej przez gminę.
W ramach usług sąsiedzkich może być świadczona pomoc w następującym zakresie: pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną, przez którą należy rozumieć formy wsparcia niewymagające specjalistycznej wiedzy i kompetencji, oraz, w miarę potrzeb i możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
Kto może skorzystać z usług sąsiedzkich?
Z usług sąsiedzkich mogą skorzystać osoby samotne, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawione, jak również osoby, które wymagają pomocy innych osób, a rodzina z różnych przyczyn nie jest w stanie takiej pomocy zapewnić.
Kto może świadczyć usługi sąsiedzkie?
Świadczeniem usług sąsiedzkich mogą zajmować się osoby, które spełnią poniższe wymagania:
są pełnoletnie
nie należą do rodziny osoby, dla której mają być świadczone usługi
nie są zamieszkującym oddzielnie członkiem rodziny (małżonkiem, wstępnym lub zstępnym) osoby, dla której mają być świadczone usługi
złożyły organizatorowi usług sąsiedzkich oświadczenie o zdolności pod względem psychofizycznym do świadczenia takich usług
oświadczyły, że są zdolne pod kątem psychofizycznym do świadczenia tego typu usług
zamieszkują w okolicy osoby, dla której przeznaczone są usługi
przeszły szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy
zostały zaakceptowane przez organizatora usług i osobę, na rzecz której usługi te mają być świadczone
Świadczenie usług sąsiedzkich odbywa się na podstawie umowy zlecenia.
W jaki sposób otrzymać wsparcie?
Osoba zainteresowana pomocą w formie usług sąsiedzkich składa wniosek o udzielenie pomocy w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Zgorzelcu. Przyznanie pomocy następuje po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania osoby
ubiegającej się o powyższą formę pomocy oraz skompletowaniu dokumentów niezbędnych do ustalenia sytuacji dochodowej strony.
Nieodpłatne usługi sąsiedzkie przysługują osobom, których dochód nie przekracza kryterium dochodowego wskazanego w ustawie o pomocy społecznej, tj. kwoty 776zł (osoba samotnie gospodarująca) lub 600zł na osobę w rodzinie (osoba w rodzinie).
Osobom, których dochód przekracza wymienione wyżej kryteria organ ustali odpłatność zgodnie z Uchwałą Rady Miasta Zgorzelec nr 592/2023 z dnia 28.12.2023r. w sprawie określenia szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze, usługi opiekuńcze w formie usług sąsiedzkich i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat, jak również trybu ich pobierania.
TRYB UDZIELANIA POMOCY SPOŁECZNEJ
Złożenie wniosku
Postępowanie w sprawie świadczeń pomocy społecznej wszczynane jest na wniosek osoby zainteresowanej, bądź innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego. Ośrodek przyjmuje także wszelkie zgłoszenia od osób, instytucji i organizacji społecznych, dotyczące konieczności udzielania pomocy każdej osobie lub rodzinie na terenie miasta Zgorzelec, znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej i niezdolnej do samodzielnego zaspokajania potrzeb. Pomoc społeczna może być udzielana również z urzędu, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej pełnomocnika.
Wywiad środowiskowy
Podstawą udzielenia pomocy jest wywiad środowiskowy sporządzony w miejscu zamieszkania osoby ubiegającej się o pomoc, a w sprawach nie cierpiących zwłoki, w miejscu pobytu osoby ubiegającej się o pomoc.
Brak zgody na przeprowadzenie wywiadu stanowi podstawę do odmowy świadczeń z pomocy społecznej. Celem wywiadu środowiskowego jest ustalenie sytuacji bytowej, rodzinnej, zdrowotnej i mieszkaniowej osoby, rodziny ubiegającej się o pomoc. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są zobowiązane do współudziału w rozwiązaniu ich trudnej sytuacji życiowej. Pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy w ciągu 14 dni od daty wszczęcia postępowania, a w sprawach pilnych w terminie 2 dni. Strona występująca o pomoc powinna zgromadzić dokumenty stanowiące podstawę ustalenia jej danych personalnych, stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej i materialnej. W trakcie przeprowadzania wywiadu środowiskowego, w porozumieniu z klientem ustalany jest plan pomocy. Ustalenia mogą zostać zawarte w kontrakcie socjalnym. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej mogą zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej.
Wydawanie decyzji
Przyznanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej. Wszystkie decyzje o przyznaniu pomocy, oraz odmowie przyznania pomocy, wydawane są w formie pisemnej. Wyjątek stanowią świadczenia w postaci pracy socjalnej, poradnictwa, itp. - tu pomoc udzielana jest bez konieczności wydawania decyzji. Stronom przysługuje odwołanie od decyzji Kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zgorzelcu do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Jeleniej Górze w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji.
Jak uzyskać pomoc ?
Wniosek o udzielenie pomocy można złożony osobiście przez osobę zainteresowaną, listownie, telefonicznie lub przez inne osoby w MOPS Zgorzelec przy ul. Traugutta 78A.
Ponadto w przypadku ubiegania się o pomoc w formie usług opiekuńczych należy przedstawić zaświadczenie lekarskie o konieczności świadczenia usług opiekuńczych.
W przypadku ubiegania się o pomoc w formie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi należy przedstawić zaświadczenie lekarskie z Poradni Zdrowia Psychicznego o konieczności świadczenia takich usług (z podaniem rodzaju usług oraz wymiaru godzin) .
W przypadku ubiegania się o pomoc w formie skierowania do domu pomocy społecznej należy przedstawić zaświadczenie lekarskie – druk do pobrania